Sự thật ít biết về sức mạnh quân sự Trung Quốc

Đứng thứ nhất trên thế giới về số quân thường trực, đứng thứ hai về kinh tế, thứ 3 về sức mạnh quân sự và đang không ngừng gia tăng sức mạnh này trong 2 thập niên trở lại đây.

Đó là một trong những điều người ta biết về Trung Quốc. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều người ta chưa biết hết về sức mạnh quân sự nước này.

Ngân sách tăng không ngừng

Việc cách đây không lâu Bắc Kinh chính thức công nhận sự xuất hiện của hàng không mẫu hạm Thi Lang đã gây xôn xao trong dư luận. Thế nhưng, đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc gây quan ngại cho dư luận quốc tế về khả năng quân sự không rõ lý do của mình.

Ngay từ năm 2008, Trung Quốc đã đề cập với Mỹ về ý tưởng “chia đôi Thái Bình Dương”. Trong buổi điều trần trước quốc hội Mỹ ngày 12/3/2008, 2 tháng sau khi trở về từ chuyến viếng thăm Trung Quốc, Đô đốc Timothy Keating, Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cho biết cần để ý những gia tăng quân sự của Trung Quốc một cách cẩn thận. Cụ thể hơn, Đô đốc Timothy cho biết một trong những người đồng nhiệm Trung Quốc nói rằng: “Chúng tôi sắp xây dựng hàng không mẫu hạm. Các ông có thể lấy phần đông của Thái Bình Dương (từ Hawaii đến Mỹ). Chúng tôi sẽ lấy phần tây Thái Bình Dương, từ Hawaii đến Trung Quốc”.

Việc mạnh dạn đề nghị chia đôi lợi ích tại Thái Bình Dương chứng tỏ Trung Quốc tự tin về những gì mình đang có, đặc biệt là kinh tế và quân sự. Trước khi phát triển quân sự ở một nước, người ta thường phát triển kinh tế trước tiên, bởi kinh tế là bệ phóng và nguồn lực của những hoạt động hiện đại hóa vũ khí và nâng cấp quân lực. Hiện tại, Trung Quốc chiếm vị trí thứ nhì thế giới về kinh tế với những chỉ số tăng trưởng ấn tượng vượt 10% vào năm ngoái.

Theo giáo sư tiến sĩ Marvin C. Ott, thuộc đại học John Hopkins, bắt đầu từ 20 năm trở lại đây, Trung Quốc đã gia tăng quân sự từ 13 đến 15% mỗi năm.

“Trung Quốc từ lâu đã đầu tư, phát triển khả năng quân sự cũng như tăng cường chi tiêu quốc phòng 30 năm nay, đặc biệt là 20 năm trở lại đây. Cách mà Trung Quốc tăng cường khả năng quân sự cũng rất cao và đáng chú ý. Họ đang cố gắng nâng cấp và hiện đại hoá quân sự của mình, tập trung vào việc nâng sức mạnh quân sự ngoài khơi Biển Đông, eo biển Đài Loan và Tây Thái Bình Dương. Khả năng quân sự của Trung Quốc tăng một cách nhanh chóng và ấn tượng”.

Thực tế, theo báo cáo hàng năm vào năm ngoái của Bộ quốc phòng Mỹ, từ năm 1989, ngân sách quốc phòng Trung Quốc tăng gần 13% mỗi năm. Hồi tháng 3 năm nay, người phát ngôn Quốc hội Trung Quốc Lý Triệu Tinh cho biết, ngân sách quốc phòng năm nay của nước này là 91,5 tỷ đô la.

Tuy nhiên, tờ USA Today số ra hôm 28/7 trích nguồn viện nghiên cứu American Enterprise cho biết con số thực sự có thể là 300 tỷ đô la. Với số tiền ấy và với lượng nhân công rẻ trong nước, Trung Quốc có thể làm được một khối lượng vũ khí khổng lồ.

Với việc du nhập, nâng cấp và sản xuất nhiều vũ khí, những năm gần đây, sức mạnh quân sự Bắc Kinh đã vươn lên những vị trí cao trên thế giới. Theo Global Fire Power, Trung Quốc đang đứng thứ 3 sau Mỹ và Nga về sức mạnh quân sự. Năm ngoái, vị trí này của Trung Quốc là thứ hai.

Chỉ trong vòng 2 thập niên trở lại đây, Trung Quốc đã kiến tạo được một lực lượng tàu ngầm và tàu đổ bộ lớn nhất Châu Á. Không quân Trung Quốc cũng được trang bị thêm hàng trăm máy bay chiến đấu có thể sánh ngang với F-15s và F-16s của Mỹ. Khi các loại tên lửa CM-802 AKG, máy bay chiến đấu đa năng Tiểu Long/FC-1, tên lửa vác vai và máy phóng tên lửa… được trưng bày tại Triển lãm Hàng không Chu Hải, Trung Quốc nổi lên như một đối thủ của các nước cung cấp vũ khí trên thế giới.

Đáng kể hơn, hồi tháng 1/2011, khi cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates đến Bắc Kinh, Trung Quốc đã cho thử máy bay tàng hình đầu tiên J-20.

Theo một bản báo cáo mới ra tháng này của ông Dean Cheng, một chuyên gia về quân sự Trung Quốc tại tổ chức có tên Heritage Foundation, trong vòng mấy mươi năm trở lại đây, Trung Quốc tập trung phát triển không quân và hải quân thay vì chỉ tập trung vào bộ binh như trước đó.

Năm 2010, Trong Quốc trở thành nước đóng tàu lớn nhất thế giới với hai công ty đóng tàu nhà nước CSSC và CSIC với tổng số hơn 200 ngàn công nhân sản xuất ra các tàu dân dụng và quân đội. Theo website của CSSC, về mặt cấu trúc, đây là xương sườn hỗ trợ cho hải quân Trung Quốc.

Trung Quốc cũng không ngừng tăng cường các lực lượng quân sự nhằm đảm bảo lợi ích trên biển của nước này, bao gồm các lực lượng: lực lượng thực thi luật ngư nghiệp (FLEC), Cơ quan an toàn hàng hải (MSA), lực lượng giám sát biển (CMS) và lực lượng bảo vệ bờ biển (CCG). Trong đó, FLEC và CMS có nhiệm vụ tuần tra tại các khu vực biển tranh chấp. Mỗi  lực lượng được trang bị từ 10 đến 20 tàu nặng từ 1 đến 5 ngàn tấn. Đặc biệt, tàu thuộc lực lượng CCG nặng từ 130 đến 1.500 tấn, với nhiều chiếc có trang bị vũ khí.

Kỹ thuật quân sự còn nhiều giới hạn

Tuy nhiên, song song với những điểm mạnh, quân sự Trung Quốc cũng có những giới hạn. Giới quan sát cho rằng, Trung Quốc sẽ triển khai máy bay chiến đấu J-15 cho chiếc hàng không mẫu hạm Thi Lang. J-15 là một phiên bản của Su-33 dùng cho hàng không mẫu hạm Kuznetsov của Nga và cũng sẽ mắc các hạn chế tải trọng và tầm xa. Chiếc Thi Lang không có dàn phóng máy bay như các tàu sâu bay của Mỹ và Pháp mà dùng một loại sàn cất cánh nâng cao để phóng máy bay nên sức mạnh sẽ kém đi.

Mặt khác, cũng như Su-33, J-15 của Trung Quốc cũng mắc khuyết điểm là không tuần tra xa được. Đó là lý do vì sao hàng không mẫu hạm Kuznetsov không có một vai trò lớn trong việc cân bằng thế mạnh hải quân ở Châu Âu và Thi Lang cũng không thể quan trọng hơn Kuznetsov.

Mặt khác, theo ông Nathan Hughes, giám đốc phân tích quân sự tổ chức STRATFOR, mặc dù có số quân chính thức đông đảo, nhưng quân đội Trung Quốc hiện nay có trình độ kỹ thuật khá thấp, đặt ra dấu hỏi về khả năng ứng dụng thiết bị.

Thêm vào đó, các chuyên gia cho rằng rất nhiều vũ khí chế tạo tại Trung Quốc lấy từ phiên bản của Nga mà Trung Quốc mua từ những năm 1980 nên mắc những lỗi lạc hậu hoặc dễ dàng bị vũ khí “đàn anh” khống chế.

Một điều đặc biệt nữa mà ít được nói đến về khả năng quân sự Trung Quốc. Theo ông Nathan Huges nếu kết hợp cả hải quân và không quân Trung Quốc, lực lượng này vẫn ít hơn lực lượng an ninh nội bộ của Bộ Quốc phòng. Điều này làm người ra cho rằng , những vấn đề Tây Tạng, Tân Cương, Mông Cổ và nguy cơ bạo loạn trong nước (do những bức xúc về kinh tế, dân chủ, nhân quyền…) vẫn là những vấn đề đáng quan tâm nhất của Bắc Kinh, thay vì vấn đề biển Đông.

Trong khi Mỹ chỉ tăng ngân sách quốc phòng khoảng 4,4% một năm thì việc ngân sách quốc phòng Trung Quốc gia tăng 13% một năm là rất đáng quan ngại, giống như nhiều người quan ngại sự tăng trưởng quân sự Liên Xô  những năm 50-60.

Những phân tích trên cho thấy, mặc dù Trung Quốc gia tăng hiện đại hóa quân sự nhưng thế mạnh ấy vẫn còn những hạn chế nếu không muốn nói là chỉ ở giai đoạn bắt đầu. Chính vì thế, sự quan ngại dành cho Trung Quốc là để phòng ngừa chứ không phải quan ngại để đầu hàng.

Khi 2/3 thế giới là đại dương, hạm đội trở thành sức mạnh thực sự của một nước. Hoa Kỳ mấy trăm năm nay đảm bảo được sức mạnh của mình cũng nhờ 7 hạm đội rãi rác khắp nơi. Đã có nhiều phát biểu cho rằng, một khi có hàng không mẫu hạm, bước kế tiếp của Trung Quốc là xây dựng hạm đội.

Mối nguy với các nước láng giềng?

Việc Trung Quốc không ngừng gia tăng sức mạnh quân sự có khiến các nước láng giềng khu vực cảm thấy bất an? Trả lời câu hỏi này, giáo sư Marvin Ott nói: câu trả lời ngắn gọn là “chúng ta không biết”. Theo vị giáo sư này, khi nhìn vào khả năng quân sự của một nước khác thì phải xem nó có ý nghĩa như thế nào về mặt chiến lược. Điều này được nhìn nhận ở hai mặt:

Thứ nhất, khả năng. Đó là vũ khí, là thiết bị, quân lực, nhân lực… những cái có ảnh hưởng đến khả năng quân sự của nước ấy. Về mặt này, những khả năng đó của Trung Quốc tăng rất nhanh. Cho nên tất cả các nước khác nhìn vào Trung Quốc đều “quan ngại”.

Thứ hai, nhìn vào dụng ý sử dụng khả năng quân sự để biết một nước có là mối đe doạ cho các nước khác hay không. Chúng ta không thực sự biết dụng ý của Trung Quốc một cách chắc chắn. Tuy nhiên, chính vì không biết rõ nên càng khiến các nước khác quan ngại. Với các nước trong khu vực Đông Nam Á, Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ…, việc Trung Quốc tăng cường khả năng quân sự quá nhanh trong bối cảnh nhiều tranh chấp đang diễn ra có liên quan đến Trung Quốc thì việc cảm thấy đó là một mối đe doạ cũng dễ hiểu./.

PV (Theo báo Mỹ)