Không có chuyện thỏa thuận song phương với TQ về Trường Sa

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hồ Xuân Sơn bác bỏ thông tin cho rằng Việt Nam quay trở lại cách tiếp cận song phương với Trung Quốc sau nỗ lực tăng cường giải quyết vấn đề Biển Đông bằng các cơ chế đa phương.

Trao đổi với báo chí bên lề hội nghị tổng kết công tác phân giới, cắm mốc biên giới đất liền Việt Nam - Trung Quốc do Bộ Ngoại giao tổ chức ngày 12/5, Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn cho biết hai bên cố gắng đạt thỏa thuận về các nguyên tắc chỉ đạo đàm phán trên Biển Đông trong năm nay.

Hợp tác nhưng không ảnh hưởng chủ quyền

Trả lời báo Sài Gòn Tiếp thị, Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn bác bỏ thông tin cho rằng Việt Nam quay trở lại cách tiếp cận song phương với Trung Quốc sau nỗ lực tăng cường giải quyết vấn đề Biển Đông bằng các cơ chế đa phương.

Ông chỉ rõ, trong tranh chấp ở Biển Đông có những vấn đề thuộc song phương và có những vấn đề thuộc đa phương.

Thỏa thuận những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết các vấn đề trên biển mà Việt Nam và Trung Quốc đang đàm phán “là để giải quyết các vấn đề song phương”, ông Sơn nhấn mạnh.

Bộ đội hải quân Việt Nam trên đảo Song Tử Tây, Trường Sa. Ảnh: Minh Thăng

Vấn đề song phương giữa Việt Nam và Trung Quốc là ở quần đảo Hoàng Sa và cửa vịnh Bắc Bộ.

Đến nay hai bên đã đàm phán được năm vòng. Còn một vài tồn đọng về kỹ thuật mà hai bên chưa giải quyết được và đang tìm cách xử lý.

Dự kiến vòng sáu sẽ họp tại Bắc Kinh (Trung Quốc) vào cuối tháng này hoặc đầu tháng sau.

Ông Sơn cho hay, hai bên “hy vọng thoả thuận này có thể sớm đạt được, có thể là trong năm nay”.

Khi Việt - Trung ký được thoả thuận nói trên, chúng ta sẽ có cơ sở để chỉ đạo đàm phán, sẽ mở ra một số diễn đàn tiếp theo, vị Thứ trưởng phụ trách công tác biên giới nói thêm.

Theo ông, có thể mở diễn đàn về phân định khu vực ngoài cửa vịnh Bắc Bộ, thậm chí cũng có thể đàm phán về hợp tác cùng phát triển ở những khu vực tranh chấp mà hai bên đều có thể chấp nhận được.

Nói cách khác, khu vực nào đó mà tranh chấp chưa giải quyết được, hai bên có thể hợp tác với nhau vì lợi ích chung, không ảnh hưởng tới yêu sách chủ quyền của mỗi bên.

“Tất nhiên hợp tác đó phải ở khu vực tranh chấp, không thể là hợp tác ở các khu vực hoàn toàn thuộc chủ quyền của Việt Nam. Phải đúng là khu vực mà hai bên thừa nhận đó là khu vực tranh chấp”.

Lập trường của Việt Nam là phải ở ngoài khu vực 200 hải lý, thềm lục địa và vùng Đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Với vấn đề đa phương: quần đảo Trường Sa, ông Sơn chỉ rõ, đó không chỉ là vấn đề giữa Việt Nam - Trung Quốc, mà còn liên quan đến nhiều bên, không chỉ liên quan đến các nước ven Biển Đông mà còn liên quan tới lợi ích của các nước ngoài Biển Đông như Ấn Độ, Nhật Bản, Úc, Mỹ…

“Việt Nam đã nói rõ chủ trương của chúng ta là cần phải trao đổi với các bên liên quan trực tiếp để cùng nhau giải quyết vì tranh chấp có liên quan đến nhiều nước, nhiều bên”.

Chủ trương của Việt Nam là giải quyết hoà bình, đối thoại hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hiệp quốc năm 1982.

Bên cạnh đối thoại với Trung Quốc, Việt Nam cũng tiến hành đối thoại, hợp tác với các quốc gia ASEAN: hợp tác xây dựng báo cáo về ranh giới thềm lục địa với Malaysia, bàn với Indonesia để giải quyết ranh giới vùng đặc quyền kinh tế, thúc đẩy hợp tác nghề cá, hợp tác về biển thời gian qua bị gián đoạn với Philippines.

Việt Nam cũng đang chuẩn bị, thăm dò các bên để mở ra các vấn đề khác nữa, ví dụ như hợp tác ở vùng chồng lấn giữa Việt Nam và Malaysia, tiến tới đối thoại ba bên Việt Nam - Malaysia - Thái Lan về vùng chồng lấn giữa ba nước…

Đang xây dựng cơ chế cho vấn đề ngư dân Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết, việc ngư dân bị bắt trên các vùng biển đang hoạt động bình thường là “vấn đề rất nhạy cảm”. “Nếu giải quyết không tốt việc này cũng phần nào ảnh hưởng tới quan hệ chính trị hai nước, thậm chí có thể gây khó khăn cho đàm phán về giải quyết tranh chấp”, ông nói. Nó không những ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, mà còn ảnh hưởng đến tâm tư tình cảm của người dân đối với mỗi nước. Thời gian qua, song song với việc đàm phán giải quyết tranh chấp chủ quyền, Việt Nam và Trung Quốc cũng thường xuyên trao đổi với nhau về vấn đề bảo vệ ngư dân. Mới đây, hai bên đã nhất trí sẽ cố gắng xây dựng một cơ chế hợp tác để xử lý vấn đề ngư dân, Thứ trưởng cho hay. Chính phủ đã giao cho bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện. Theo ông Sơn, hiện nay Bộ Nông nghiệp cũng đang tích cực đàm phán, trao đổi với các cơ quan hữu quan của Trung Quốc, để sớm xây dựng một cơ chế xử lý vấn đề ngư dân. Ngoài ra, vấn đề cứu hộ, cứu nạn trên biển, đặc biệt là cứu hộ, cứu nạn ngư dân khi gặp bão, cũng là vấn đề nổi cộm và hai bên đang phối hợp để giải quyết.