Rút giàn khoan, Trung Quốc trù tính những âm mưu mới

TQ đã rút giàn khoan Hải Dương 981 nhưng đằng sau nó còn ẩn chứa rất nhiều âm mưu mà VN cần xem xét và chuẩn bị biện pháp đối phó.

Kể từ khi Trung Quốc “lặng lẽ” đem giàn khoan khổng lồ “Hải Dương 981” ngang nhiên hạ đặt trái phép vào khu vực biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế, nằm sâu trong thềm lục địa của Việt Nam (ngày 02-05), cho đến khi nước này “ầm ĩ” rút giàn khoan kia về nước (ngày 15-07) đã hơn 2 tháng.

Trong khoảng thời gian này, truyền thông Việt Nam và quốc tế đã tốn biết bao giấy mực, phân tích đủ mọi góc độ để trả lời câu hỏi: Vì sao Bắc Kinh bất chấp luật pháp quốc tế kéo giàn khoan vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam khai thác dầu khí? Và vì sao họ lại đột ngột rút giàn khoan này về một cách chóng vánh như vậy?

Không khó để trả lời câu hỏi vì sao Trung Quốc đưa giàn khoan 981 hạ đặt trái phép tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Giới chuyên gia phân tích trong và ngoài nước đều cho rằng, ngoài yếu tố thăm dò dầu khí, mục đích “cốt lõi” của họ chính là thực hiện mưu đồ độc chiếm biển Đông, biến nó thành “ao nhà” của Trung Quốc.

Còn về lý do tại sao Bắc Kinh lại quyết định rút giàn khoan này sớm hơn dự kiến? (theo công bố của phía Trung Quốc, kế hoạch tác nghiệp của giàn khoan này tại vùng biển của Việt Nam sẽ kết thúc vào ngày 15-08). Về vấn đề này, có rất nhiều luồng ý kiến đưa ra bởi các chuyên gia phân tích chính trị, quân sự, các học giả và quan chức ngoại giao...

Một vài ý kiến phân tích cho rằng là do cơn bão siêu mạnh Rammasun đang dồn dập kéo vào biển Đông, nếu còn “gan lì” ở đó, chắc chắn giàn khoan này cùng hàng trăm tàu bảo vệ của họ sẽ bị cuốn chìm xuống đáy đại dương.

 Cũng có chuyên gia cho rằng là do Trung Quốc “sợ” Mỹ, bởi ngay từ khi Bắc Kinh đưa giàn khoan này vào vùng biển Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam, Washington đã từng thẳng thừng chỉ trích Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, chủ động gây hấn, làm thay đổi hiện trạng tại biển Đông.

Một số học giả quốc tế lại cho rằng, Trung Quốc rút giàn khoan là do vấp phải sự phản kháng kịch liệt từ phía Việt Nam và sự lên án mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế.

Đó là những phân tích đánh giá của giới học giả nước ngoài, còn nội bộ Trung Quốc cũng có những ý kiến bình luận về vấn đề này. Trong đó, cần phân tích và mổ xẻ 4 nguyên nhân mà ông Quản Thanh Hữu - Chuyên gia hàng đầu về kinh tế vĩ mô, chuyên viên cao cấp Tập đoàn dầu khí hải dương Trung Quốc, Giáo sư thỉnh giảng Đại học dầu khí Trung Quốc, đã chỉ ra.

Thứ nhất, nguyên nhân khiến Bắc Kinh rút giàn khoan hải Dương 981 là do nước này đã đạt được mục đích chính trị. Ở một mức độ nào đó, hoạt động này chính là nước đi cuối cùng của nấc thang thăm dò chính trị, bởi Trung Quốc muốn bày tỏ ý công khai chủ quyền, điều tra tính khả thi về khai thác nguồn tài nguyên kinh tế hải dương tại vùng biển Hoàng Sa.

Đến nay, về cơ bản là Trung Quốc đã đạt được mục đích, đây là thời cơ thích hợp nhất để Bắc Kinh di chuyển giàn khoan. Hành động hạ đặt (trái phép) giàn khoan tại vùng biển Hoàng Sa lần này đã có được nhiều bước đột phá quan trọng, Trung Quốc đã thay đổi được hiện trạng, đã thực hiện được ý đồ chủ động tranh chấp, tạo tranh chấp và buộc các bên phải giải quyết vấn đề trong tranh chấp.

Đây là một nước cờ rất hiểm của Bắc Kinh hòng đánh lừa dư luận quốc tế là quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đóng trái phép của Việt Nam là khu vực “có tranh chấp”, buộc Việt Nam phải ngồi vào bàn đàm phán song phương với Trung Quốc về những vấn đề thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam.

 

Trung Quốc đang dốc toàn lực đóng mới tàu chiến và tàu chấp pháp

Vì vậy, chúng ta cần nhận thực rõ sau tuyên bố của vị giáo sư họ Quản là cái gì, đó chính là Trung Quốc đưa giàn khoan ra hạ đặt ở Hoàng Sa chủ yếu vì những mục đích chính trị và nếu chúng ta không có đối sách kịp thời, Bắc Kinh sẽ tiếp tục tiến hành bước 2, bước 3 của chiến lược này nhằm độc chiếm biển Đông.

Thứ hai, là do thái độ của Mỹ đã thay đổi theo chiều hướng quyết liệt hơn. Vị học giả họ Quản cho rằng việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan 981 tại vùng biển Hoàng Sa lần này đã gặp phải sự chỉ trích rất lớn của nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là Mỹ. Ý đồ của ông này là Trung Quốc nên suy xét kỹ và “biết cương, biết nhu” đúng lúc.

Về vấn đề biển Đông, trên thực tế Mỹ chưa bao giờ có thái độ đứng ngoài quan sát. Ngày 10-7, Quốc hội Mỹ đã thông qua nghị quyết 412 yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan Hải Dương 981, trả lại nguyên hiện trạng trước ngày 01-05 cho vùng biển này. Đây là một động thái khá quyết liệt chứ không “trung dung” như khi Trung Quốc chiếm đoạt bãi cạn Scarborough của Philippines.

Nếu Trung Quốc tiếp tục có những hành động ngang ngược thì rất có thể Mỹ sẽ không còn thái độ “lừng khừng”, quyết liệt xoay trục về châu Á-Thái Bình Dương, như vậy sẽ “lợi bất cập hại” đối với Bắc Kinh. Trung Quốc nên để Mỹ có thời gian “bận tâm tới những điểm nóng khác”, sau đó mới tiếp tục các hành động của mình.

Vì vậy, ông Quản cho rằng, đến thời điểm này, Trung Quốc dừng lại là đúng, không nên “ôm tất cả lửa vào mình”

Thời gian qua, phản ứng của cộng đồng quốc tế trước vụ việc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 đã dâng lên đền hồi “cao trào”, Trung Quốc muốn chia cắt nó thành từng đợt sóng nhỏ, không để tích tụ thành một “cơn sóng thần”. Vì vậy, Bắc Kinh dùng kế “rút củi dưới đáy nồi”, rút lui chờ dịp khác để hạ nhiệt những chỉ trích đang ngày càng quyết liệt của cộng đồng quốc tế.

 Thứ ba, đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc thực hiện mưu đồ khai thác nguồn tài nguyên dầu khí tại các vùng biển thuộc chủ quyền của nước khác. Năm 1992, chính phủ Trung Quốc đã từng hợp tác với công ty dầu khí Crestone của Mỹ, với kế hoạch tiến hành thăm dò khai thác nguồn tài nguyên dầu khí tại khu vực biển Trường Sa.

Do vấp phải sự phản đối kịch liệt của Việt Nam, năm 1996 họ đã rút khỏi khu vực phía bắc bãi Tư Chính. Việc Trung Quốc chấp nhận “nhún nhường” là vì khi đó họ còn thiếu về trang thiết bị kỹ thuật khai thác. Đồng thời khi đó, lực lượng hải quân của họ cũng còn mỏng yếu, lực lượng chấp pháp trên biển cũng mới đang manh nha được xây dựng.

Lần này, quay lại biển Đông cùng với giàn khoan bán ngầm nước sâu Hải Dương 981, được cho là hiện đại vào hàng bậc nhất thế giới, đảm bảo đủ các yếu tố phục vụ công tác khai thác dầu khí tại các khu vực nước sâu là một bước đi có chủ địch mang tính thực tiễn cao, nhằm khai thác dầu khí tại biển Đông của Trung Quốc.

Tuy nhiên, để phát hiện được trữ lượng dầu khí tại khu vực biển Hoàng Sa cần phải có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, chỉ một vài mũi khoan chưa thể giúp Bắc Kinh khảo sát được hết tiềm năng ở khu vực này. Hơn nữa, Bắc Kinh chưa tiến hành thăm dò địa chất 3D trước ở vùng biển này, vì vậy họ gặp rất nhiều khó khăn khi triển khai giàn khoan vào thăm dò, khai thác dầu khí.

Mặt khác trước khi đưa Hải Dương 981 vào biển Đông, Bắc Kinh cũng chưa có được sự nghiên cứu và tính toán về yếu tố kinh tế một cách kỹ lưỡng. Trung Quốc chỉ “mường tượng” rằng, khu vực này thể hiện có tiềm năng về dầu khí, chứ Bắc Kinh chưa hề bước sang giai đoạn phát hiện, xây dựng quy trình mang tính công nghiệp và thương mại.

 Vì vậy, Trung Quốc cần rút giàn khoan để có thời gian hoạch định chiến lược thăm dò và khai thác nhằm đạt được hiệu quả cao nhất. Như vậy, Bắc Kinh chỉ tạm ngừng tìm kế sách chứ sẽ không ngừng các hành động thăm dò, khai thác tài nguyên trên biển Đông, phục vụ cho nền kinh tế phát triển quá nóng, đang khát năng lượng của mình.

Thứ tư, Bắc Kinh không hề muốn xảy ra một cuộc chiến tranh, bởi chiến tranh không giải quyết được vấn đề gì. Trong bối cảnh tình hình thế giới căng thẳng, tranh chấp trên biển đang ngày một nóng hơn, tranh chấp chủ quyền hải dương dường như đã trở thành vấn đề nhạy cảm, có thể là tiền đề bùng phát một cuộc chiến tranh vì vấn đề kinh tế.

Bắc Kinh không muốn gặp phải sự việc tương tự như sự kiện ở Ukraine, khiến nước Nga phải liên tiếp đón nhận sự bao vây cấm vận từ Mỹ và phương Tây. Bởi thời đại ngày nay không còn là thời đại thích hợp cho việc sử dụng sức mạnh vũ lực.

Trong thời đại toàn cầu hóa, những cuộc chiến tranh hiện đại “không khói súng”, sẽ chủ yếu sử dụng các thủ đoạn bao vây, phong tỏa, cấm vận để triệt hại về kinh tế. Vì thế, hành động rút giàn khoan Hải Dương 981 không phải vì bão, không hẳn là vì sức ép của Mỹ và cộng đồng quốc tế mà chỉ là một “khoảng lặng” trước khi Bắc Kinh thực hiện những nước đi mới nhằm độc chiếm biển Đông.

Xét một cách toàn diện, khả năng xảy ra cuộc chiến quân sự tại biển Đông trong tương lai là thấp, bởi Bắc Kinh sẽ xem xét phương thức nào có lợi cho họ nhất. Sử dụng biện pháp uy hiếp bằng sức mạnh quân sự là lựa chọn tồi tệ nhất, dùng “cây gậy kinh tế” cũng sẽ gây ra những tổn thất cho chính họ, vì vậy trong tương lai nhất định Bắc Kinh sẽ nghĩ ra những chiêu trò mới.

Nguồn Baodatviet